Xét về nội dung, The Revenant của Leo vẫn kém đôi chút so với phim Spotlight. Nhưng chính sự hi sinh của Leonardo trong diễn xuất bộ phim tuyệt vời này đã đưa ông có được những thứ bản thân xứng đáng nhận được.
Năm ngoái, trong bài bình luận về bộ phim đạt giải Oscar Birdman (2014) của Alejandro Inarritu, tôi có viết rằng: “Birdman là một trải nghiệm điện ảnh tinh khiết, chỉ có được ở một cấp độ làm phim đặc biệt chỉ xuất hiện một lần trong sự nghiệp của những đạo diễn hàng đầ
Tôi đã nhầm. Vì Inarritu đã chứng minh rằng ông vẫn có thể chạm đến và thậm chí vượt qua những đỉnh cao trong sự nghiệp. Năm 2015 với The Revenant, nếu may mắn, ông sẽ là người đầu tiên trong lịch sử Oscar chiến thắng Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim hay nhất trong 2 năm liên tiếp. Và khả năng đó cao ngang với khả năng Leonardo DiCaprio, nam diễn viên chính, lần đầu chiến thắng hạng mục diễn xuất ở lần thứ 5 đề cử.
Revenant là một công trình nghệ thuật xuất sắc, không nghi ngờ gì. Một công trình được tạo tác và nâng đỡ bằng nhiều công trình xuất sắc đơn lẻ khác.
Đây là bộ phim hiếm hoi mà hình thức chiến thắng nội dung. Chính xác hơn, hình thức trở thành nội dung. Chúng ta sẽ nhanh chóng mất chú ý vào câu chuyện về Hugh Glass (Leonardo DiCaprio), người dẫn đường và săn lông thú ở Nam Dakota, Montana vào năm 1823 – thời kỳ chiến tranh lãnh thổ giữa người da đỏ và người Châu Âu. Một cốt truyện báo thù không mới mẻ cả về nội dung lẫn tình tiết, được dẫn dắt tốt để làm nền cho các yếu tố tay nghề: kỹ thuật đạo diễn thượng thừa của Inarritu, kỹ thuật quay phim thượng thừa của Emmanuel Lubezki, và kỹ thuật diễn xuất thượng thừa của DiCaprio.
Những tràng pháo tay (sẽ rất vang dội) dành cho Inarritu tạm thời để dành sau. Revenant trước hết sẽ là cột mốc nghề nghiệp quan trọng của một vị trí thường ít được chú ý trong đoàn làm phim, là tay máy. Không thể là ai khác ngoài Lubezki, cái tên đã gắn liền với “đặc sản” là các cảnh quay dài, để xử lý những trường đoạn cực kỳ phức tạp trong phim.
Trước khi hợp tác với Inarritu, Lubezki chính là người đứng sau các cảnh dài xuất sắc và cực khó trong phim của Alfonso Cuáron, có thể kể đến là hai cảnh trong Children Of Men (2006) và cảnh quay mở đầu dài 17 phút trong Gravity (2013). Thú vị là, dù dày dặn kinh nghiệm thế, Lubezki đã đổ mồ hôi hột định từ chối khi Inarritu mời đảm nhiệm phần hình ảnh trong Birdman – bộ phim chỉ gồm 1 cảnh quay duy nhất từ đầu đến cuối (về mặt thị giác). Ông nói rằng các cảnh dài trong phim này là “điều mà tôi hoàn toàn không muốn làm”, đơn giản vì nó quá khó.
Nếu các cảnh quay ở Birdman là quá khó, thì The Revenant là siêu khó, hoặc ở một cấp độ khó hoàn toàn khác. Những người yêu hoặc quan tâm về kỹ thuật làm phim hẳn sẽ nổi da gà ở trường đoạn xung đột đầu tiên của Revenant, khi đoàn người của Glass được chỉ huy bởi đại úy Andrew Henry (Domhnall Gleeson) bị người da đỏ phục kích. Nó quá sức phức tạp. Không chỉ phức tạp ở thiết lập hành động và kiểm soát sự hỗn loạn – vốn là cơn ác mộng với các tay máy, mà còn nằm ở bối cảnh. Nếu Birdman, dù khó, vẫn có lợi thế là quay ở Studio để quản lý các chi tiết, thì Revenant hoàn toàn là ngoài tự nhiên. Đó sẽ là vấn đề về điều kiện ánh sáng, về khung cảnh rừng cây với nhiều chướng ngại, về sự chật chội của không gian di chuyển, về tỉ lệ cao của việc mắc lỗi. Nhưng chúng ta thấy góc máy của Lubezki thoải mái tới lui, lấy trung-cận-toàn một cách hoàn hảo, bất chấp cả việc di chuyển ra vùng sông nước.
Ông như đang “bay” cùng với chiếc camera. Và nếu cảnh quay này, không hoàn toàn là một cảnh dài, chưa đủ sức làm đã mắt khán giả khó tính, tôi không thể nghĩ lý do nào để không hài lòng với cảnh Glass bị gấu vồ sau đó. Một cảnh phối hợp xuất sắc giữa diễn xuất và kỹ xảo, đưa người xem vào thẳng trung tâm của hành động và sự chân thực. Và thuyết phục họ. Lubezki thực sự đã vượt qua chính mình, minh chứng là cảnh dài nửa cuối phim được thực hiện tự nhiên đến mức chúng trở nên “bình thường”. Chúng ta sẽ không còn cảm giác về sự hiện diện của chúng, và đó là cấp độ chưa từng thấy trước đây.
Nhưng đó chưa phải là tất cả. Để thấy được sự khủng khiếp trong các shot hình của Lubezki, người xem phải nhận thức được nhiệm vụ thứ hai mà Inarritu đặt ra cho ông, ngoài các cảnh quay dài: là “bắt” lấy thiên nhiên hoang dã hùng vĩ của vùng Bắc Louisiana thế kỷ 19. Đó là không gian chúng ta thường nghe đến trong các câu chuyện kể bên đống lửa trại, những khu rừng âm u đáng sợ, những thảo nguyên mênh mông, những vách núi tuyết trắng lóa mắt… Không gian của những truyền thuyết sẽ được kể lại đến hàng trăm năm, mang đến giá trị lịch sử lớn lao cho Revenant.
Chuyển trang để xem thêm
